Συχνές Ερωτήσεις
Είναι ασφαλές να πίνω τα ίδια βότανα κάθε μέρα;
Για τα περισσότερα βότανα ισχύει ο κανόνας που λέει να τα εναλλάσσεις με άλλα βότανα και να τα παίρνεις συνεχόμενα μόνο για μικρό χρονικό διάστημα, αν ακολουθείς μια συγκεκριμένη θεραπεία για κάποια θέμα υγείας. Αν το παρακάνεις πολλά από αυτά έχει παρατηρηθεί πως έχουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που είχαν στην αρχή. Αυτό λέγεται αντίστροφη δράση και συνήθως την αντιλαμβάνεσαι αμέσως. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το υπέρικο, το γνωστό μας σπαθόχορτο που είναι πολύ ευεργετικό για θέματα του πεπτικού. Τις πρώτες μέρες που το παίρνεις νιώθεις πως σε ανακουφίζει και περιορίζει τα δυσάρεστα συμπτώματα, αν όμως ξεπεράσεις τις μέρες που σου αναλογούν, τα συμπτώματα για τα οποία το ξεκίνησες και αναζητούσες να απαλλαγείς από αυτά, επιστρέφουν δριμύτερα. Οι παλιές έλεγαν πως όταν ξεχνάς να πιείς ένα φυτό, όταν δε βλέπεις πια το μπουκαλάκι του ενώ είναι μπροστά στα μάτια σου, είναι σημάδι για παύση. Αυτό για ανθρώπους της εποχής μας μπορεί να ακούγεται μπακάλικο και μόνο στην ιδέα πως το σώμα τους θα τους δείξει ήδη νιώθουν τρόμο και λειτουργεί ανασταλτικά στην απόφασή τους να ξεκινήσουν να πίνουν ένα φυτό. Εδώ έρχεται η εμπειρία των παραδοσιακών βοτανο-θεραπευτριών να σας προτείνουμε τη δοσολογία και τις μέρες λήψης. Από την άλλη υπάρχουν και κάποια βότανα που όχι μόνο δε βλάπτει να τα πίνουμε καθημερινά, αλλά αντίθετα συμβάλλουν στην καλή κατάσταση της υγείας μας, δρώντας ως βασικά στοιχεία της διατροφής μας, που μας τρέφουν και υποστηρίζουν τον οργανισμό μας σε καθημερινό επίπεδο, με έναν τρόπο πολύ ήπιο και συμβατό ως προς τη δομή του. Με την καθημερινή τους χρήση για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ακόμη και για χρόνια, όχι μόνο υποστηρίζουν την εύρυθμη λειτουργία ενός οργάνου ή ενός συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού αλλά συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα και την ευελιξία τους μέσα στο χρόνο. Αν για παράδειγμα κάποια πίνει τους καρπούς, τα φύλλα και τα άνθη του κράταιγου για την καρδιά της, είτε σε βάμμα, είτε σε τσάι, για διάστημα ενός χρόνου κι έπειτα σταματήσει, όχι μόνο θα λειτουργεί καλύτερα η καρδιά της ως αντλία, θα ισορροπήσει η αρτηριακή πίεση και τα αγγεία θα είναι πιο ελαστικά κατά τη διάρκεια του έτους, αλλά η συνολική κατάσταση του καρδιααγγειακού συστήματος θα είναι πολύ καλύτερη σε σύγκριση με το πώς ήταν πριν να ξεκινήσει. Τέτοια βότανα συνήθως είναι πλούσια σε βιταμίνες, φλαβονοειδή και πολυφαινόλες,(ουσίες που δρουν αντιοξειδωτικά), ουσίες που έχουν πρεβιοτική δράση ( συμβάλλουν δηλαδή στην αύξηση του πληθυσμού υγιών βακτηριών στο έντερο) και μεταλλικά στοιχεία. Κάποια από αυτά που εμείς χρησιμοποιούμε καθημερινά και προτείνουμε είναι το κυνόροδο, ο κράταιγος, το ταραξάκο, η τσουκνίδα, η άγρια βρώμη, το φλαμούρι, το εκουίζετο. Οπότε αν δεν ξέρετε και θέλετε να μάθετε για κάποιο βότανο, πώς το πίνουμε και πόσο συχνά, ρωτήστε μας!
Υπάρχουν τοξικά φυτά στην Κρήτη;
Ναι και βέβαια υπάρχουν και μάλιστα κάποια από αυτά είναι ιδιαίτερα τοξικά. Όπως για παράδειγμα το γνωστό κώνειο από την ιστορία και πολύ οικείο στα μάτια μας από τις εξοχές του νησιού, που οι περισσότερες το βλέπουν αλλά δεν το γνωρίζουν. Το πρώτο που έχετε να μάθετε αν θέλετε να ξεκινήσετε να μαζεύετε τα φυτά ενός τόπου, χόρτα ή βότανα, είναι καταρχήν να μάθετε ν’αναγνωρίζετε τα δηλητηριώδη φυτά που φύονται στο νησί.
Μου είπαν για ένα καλό φυτό από την Ινδία και κάτι σπόρους από το Περού, αλλά δε θυμάμαι το όνομά τους. Μπορείτε να με βοηθήσετε;
Δυστυχώς δεν τα ξέρουμε τα φυτά που ζουν τόσο μακριά, δεν είχαμε ακόμη τη χαρά να συναντηθούμε μαζί τους. Κι αν όμως η καλή μας τύχη σ’ ένα από τα ταξίδια μας, που μεταξύ μας δεν έχουμε κάνει ακόμη κανένα διηπειρωτικό, μας έφερνε πρόσωπο με πρόσωπο, πάλι όταν θα επιστρέφαμε δε θα το χρησιμοποιούσαμε για να μας θρέψει και να μας θεραπεύσει. Προτιμούμε τα φυτά της περιοχής που ζούμε, τους γείτονές μας τους πράσινους. Αυτά ξέρουμε, αυτά εμπιστευόμαστε. Αυτά συντρόφευαν και τις προγόνους μας, είμαστε από τα ίδια χώματα, το ίδιο νερό, φέρουμε μέρος της μνήμης τους. Είναι συμβατά με μας και είναι αυτά που χρειαζόμαστε σε αυτές τις συνθήκες που ζούμε, κλιματολογικές κι όχι μόνο. Ασε που τα ονόματά τους είναι ξένα προς εμάς, ούτε να τα προφέρουμε δεν μπορούμε. Κι όταν τα σκεφτόμαστε να τα παίρνουν οι εταιρίες από τον τόπο τους, να σκοτώνουν το πνεύμα και την ουσία τους, να τα κάνουν σκόνη και να φυλακίζουν τα απομεινάρια τους σε κουτάκια με πολύχρωμα γράμματα για να ταξιδέψουν στην άλλη άκρη του κόσμου, ούτε καν με τον άνεμο, εξοργιζόμαστε κιόλας. Ο λαός των Φυτών είναι πολύ γενναιόδωρος, χάρη σε αυτόν έχουμε εξελιχθεί και επιβιώσει στον πλανήτη και σε κάθε τόπο φύονται αυτά που μας ταιριάζουν και μας χρειάζονται. Οι παλιές λέγανε πως αν σε έναν τόπο έβγαινε μόνο ένα φυτό, αυτό θα έκανε ως θεραπεία για όλα που θα μπορούσαν να συμβούν στους ανθρώπους εκεί. Οπότε το νου σας! Στην πίσω αυλή σας, στο χέρσο κομμάτι απέναντι από το μπαλκόνι σας φύονται αυτά που μας χρειάζονται, κοινά βότανα για κοινούς ανθρώπους.
Βαριέμαι να φτιάχνω τσάι από το φυτό που μου προτείνατε, μπορώ να το παίρνω σε βάμμα;
Ανάλογα το διαλύτη που χρησιμοποιούμε για την εκχύλιση ενός μέρους ή ολόκληρου του φυτού, εκχυλίζονται διαφορετικά συστατικά του. Στο οινόπνευμα εκχυλίζονται η πλειοψηφία των θεραπευτικών συστατικών ενός φυτού, εκτός από τα μεταλλικά στοιχεία, τα φυσικά κόμμεα και τις κολλώδεις ουσίες ( βλέπε λιναρόσπορο, μολόχα, σαλέπι, κτλ). Οπότε η απάντηση διαφέρει ανάλογα με το ποια ουσία του φυτού χρειαζόμαστε. Για παράδειγμα η τσουκνίδα, είναι γνωστή για τον πλούτο της σε μεταλλικά στοιχεία, όπως ασβέστιο, σίδηρο, αμινοξέα, λιπαρά οξέα, φολικό οξύ, μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο, κάλιο, βόριο. Αν θέλουμε να πάρουμε αυτά τα συστατικά της τότε όσο άνοστο και να μας φαίνεται το τσάι της, θα προτιμήσουμε αυτή τη μέθοδο εκχύλισης. Αν πάλι τη χρειαζόμαστε για την αιμοποίηση, την εξάλειψη εποχιακών αλλεργιών, αρθρίτιδας, μπορούμε να την πίνουμε και σε βάμμα. Επίσης όσο φρενήρης κι αν είναι ο ρυθμός της καθημερινότητάς μας, βασικό στοιχείο της θεραπείας μας είναι και ο χρόνος που επενδύουμε στη φροντίδα του εαυτού μας. Οι καθημερινές τελετουργίες, όπως το να φτιάξουμε έγχυμα από ένα βότανο για να το πιούμε είναι από μόνες τους θεραπευτικές. Εις υγείαν!
Τί είναι το βάμμα;
Βάμμα είναι το προϊόν εκχύλισης μερών ενός βοτάνου ή ολόκληρου του φυτού, σε οινόπνευμα. Το οινόπνευμα είναι o διαλύτης που χρησιμοποιείται πιο συχνά, μετά από το νερό, για την εκχύλιση των θεραπευτικών συστατικών ενός φυτού. Οι βαθμοί του κυμαίνονται από 40% έως και 85-90%, αναλόγως ποιο μέρος του φυτού και ποιες ουσίες τους θέλουμε να εκχυλίσουμε. Οι ρητίνες για παράδειγμα, όπως είναι η πρόπολη, μαστίχα, ρετσίνι κέδρου, ρητίνη κίστου, κ.α. χρειάζονται υψηλόβαθμο οινόπνευμα για να εκχυλιστούν. Τα βάμματα έχουν πολλά πλεονεκτήματα: Το νερό και το οινόπνευμα είναι οι κατάλληλοι διαλύτες για την εκχύλιση της πλειοψηφίας των θεραπευτικών συστατικών ενός φυτού. Το βάμμα διατηρείται για χρόνια αναλλοίωτο και δραστικό. Εμφιαλώνεται σε μπουκαλάκια και είναι εύκολο στη χρήση και στη μεταφορά του. Με μικρή δόση βάμματος παίρνεις μεγάλη ποσότητα των θεραπευτικών συστατικών του φυτού. Μπορεί να αραιωθεί σε νερό, τσάι , μέλι, πετιμέζι ή οποιοδήποτε άλλο φυτικό σιρόπι και όσο δυσάρεστη και να είναι η γεύση κάποιου φυτού, σχεδόν εξαφανίζεται όταν το πίνουμε. Εύκολη απορρόφηση από το στομάχι, μπαίνει εύκολα στην κυκλοφορία του αίματος και ενεργεί πολύ άμεσα. Η χρήση των βαμμάτων ενδείκνυται για όλες τις ηλικίες, από 2 ετών* και πάνω, καθώς και για άτομα που απέχουν καθολικά από τη χρήση αλκοόλ. Επειδή, οι συνιστώμενες δόσεις βάμματος με βάση το αλκοόλ είναι μικρές (20 σταγόνες: μέση δόση, 30 σταγόνες = 1μλ βάμματος) και αραιωμένες σε λίγο νερό (π.χ.100μλ) , η γεύση και η επίδραση της αλκοόλης είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες. Μια ώριμη μπανάνα, για παράδειγμα, που έχει αρχίσει να ζυμώνεται, περιέχει πολύ περισσότερο αλκοόλ από το τελικό διάλυμα του βάμματος αραιωμένο σε νερό. Έχει ενδιαφέρον πως πολλοί λάτρεις οινοπνευματωδών ποτών έχουν παρατηρήσει ότι τα φυτικά βάμματα αντιδρούν σαν φάρμακα στο σώμα τους και όχι όπως το αλκοόλ. Για να μετριάσετε περαιτέρω την επίδραση της αλκοόλης, μπορείτε να την αφήσετε να εξατμιστεί κάπως, προσθέτοντας το βάμμα σε λίγο νερό και αφήνοντάς το στον αέρα εκτεθειμένο για μερικές ώρες. * Η ενδεικνυόμενη δόση βαμμάτων για παιδιά από 2 έως 15 ετών, είναι τόσες σταγόνες, όσα και τα χρόνια τους, αραιωμένα σε νερό, τσάι, μέλι, πετιμέζι.